Gevel sporthal De Phoenix, Hoofdweg 85-1, 3641 PR Mijdrecht
Het kunstwerk bestaat uit acht panelen met afbeeldingen o.a. van fragmenten van de ‘Zeustempel (Engelstalig) van Olympia, Griekenland. De afbeeldingen hebben een relatie met de bewegende en sportende mens. De panelen zijn aangebracht tussen de tien ramen aan de voorgevel van de sporthal. Uitgangspunt bij het ontwerp was dat het werk ook ’s avonds goed zichtbaar is. De afbeeldingen op de panelen zijn – aan beide kanten van de ingang- georiënteerd op die ingang.
Elk paneel wordt als het ware afgedekt door een kleurmasker met een uitsparing waardoor een driehoekig deel van de afbeelding opgelicht te voorschijn komt. Bij elk paneel heeft het masker een andere kleur en is de driehoekige uitsparing een kwartslag gedraaid (gebruik van deze afbeelding dankzij de toestemming van Titus Nolte). |
De beschrijving van de acht panelen |
![]() Hoofdingang (oostgevel) Zeus-tempel in Olympia. Het fronton verbeeld de start van de legendarische wagenrace over de Peloponnesos, van Olympia naar Korinthe. Kunstenaar Nolte heeft de afbeeldingen waarop hij zijn werk heeft gebaseerd niet (meer) beschikbaar. Ik was in mei 2018 in de gelukkige omstandigheid om in het Archeologisch Museum van Olympia foto’s te maken van de originele beeldfragmenten in de frontons en een metope. Vijf ervan komen uit de oostelijke (afbeelding links) en de westelijke fronton van de tempel. Helemaal onderaan vindt u meer informatie over de thema’s van de frontons: een wagenrace (oost) en het gevecht tussen Lapithen en Centauren (west). De derde afbeelding komt van één van de metopen van deze tempel. De twaalf metopen hebben als thema; “De Twaalf Werken van Herakles“. De originelen bevinden zich in het Archeologisch Museum van Olympia (Engelstalig). De zevende afbeelding komt van het beeld “De Schraper” een kopie uit de 19e eeuw (in Genua), die op zijn beurt een Romeinse kopie (1e eeuw, in het Vaticaan museum) is van het Griekse originele (bronzen) beeld uit 330 v.Chr. Dit beeld heeft zover ik weet geen enkele relatie met de Zeustempel van Olympia. De beschrijving onder volgt de plaats in de voorgevel van de sporthal, van links naar rechts.
|
Geen informatie gevonden/beschikbaar. |
|
|
|
|
|
![]() De atleten in de Griekse Oudheid smeerden hun huid in met olie – meestal zuivere olijfolie – voor ze gingen sporten. Het nut ervan werd al in de Oudheid betwist.Misschien was het om de spieren soepel te maken, of om zich te beschermen tegen de zon of koude, of was het louter esthetisch? Op deze laag olie strooiden ze stof of zand om de huid stroef te maken. Na het sporten werd plakkerig laag van de olie, het zand en het zweet met een bronzen of ijzeren schraper van de huid verwijderd. Het schrapen van de huid had bovendien een masserend effect. Nadat het meeste vuil verwijderd was, wasten de atleten zich en smeerde zich opnieuw in met olie om uitdroging van de huid tegen te gaan. |
![]() Detail van de Schraper, Romeinse kopie uit de 1e eeuw. Vaticaans Museum. Hand en schraper ontbreken hier. Foto is gespiegeld ter vergelijking met de afbeelding op het paneel. Fotostandpunt komt bijna overeen. ![]() Detail van het beeld in Genua. De foto hier is gespiegeld ter vergelijking met de afbeelding op het paneel. Opnamestand van de paneelafbeelding is van schuin rechts. Na verder speurwerk op het internet is de mogelijke bron gevonden die kunstenaar Nolte heeft gebruikt. Het beeld van De Schraper of Apoxyomenos (330 v.Chr.) moet wel van Lysippus van Sicyon zijn, de beroemde Griekse beeldhouwer zo’n 2300 jaar geleden. Het originele beeld is er niet meer maar er is wel een Romeinse kopie (1e eeuw n.Chr.), nu in het Vaticaans museum (foto). In later eeuwen zijn daarvan weer vele kopieën gemaakt en over de wereld verspreid geraakt o.a. in Florida USA, Moskou en Genua (foto). Het beeld in de Accademia Ligustica di Belle Arti in Genua (1800-1850) lijkt het meest op de afbeelding op het paneel, mede omdat de hand en schraper aanwezig zijn. Ook hier heeft kunstenaar Nolte de afbeelding gespiegeld.
|
![]() Afbee
|
kunstenaar | |
naam | Titus Nolte / TN Studio |
geboortejaar | 26 april 1955 |
geboorteplaats | ‘s-Heerenberg |
woonplaats | Utrecht |
website | http://tnstudio.nl/portfolio/ |
object | |
titel | Olympia / Wedijveren voor de Goden |
onthulling / ingebruikneming | 25 september 2009 door wethouder Jan van Breukelen en Titus Nolte. |
budget / begroting / kosten | ca. € 21.000 |
formaat | 112b x 135,5h |
technieken | Zeefdruk op aluminium, transparant gelakt. |
materialen | Aluminium, zeefdruk, licht- en weerbestendige lak. |
uitvoering | TN Studio, Dick Donker en Titus Nolte. |
omschrijving | Acht panelen waarop o.a. fragmenten van de ‘Zeustempel‘ voorkomen die een relatie hebben met de bewegende en sportende mens. |
locatie | |
soort locatie | Gevel Laco sporthal De Phoenix |
adres | Hoofdweg, 85-I |
plaats | 3641 PR Mijdrecht |
opdrachtgever/opdracht | |
opdrachtgever | Gemeente De Ronde Venen |
soort opdrachtgever | Gemeentelijke overheid |
soort opdracht | Kunstopdracht openbaar |

Onthulling op 25 september 2009 door wethouder Jan van Breukelen (links) en Titus Nolte (rechts). Nolte ontvangt op de foto het boek dat de gemeente in 2007 heeft uitgegeven met de titel “DE RONDE VENEN IN KAART”. Foto Jaap Maars.
Over de naam van de sporthal De Phoenix
Naast het – op het oude Griekenland gebaseerde – kunstwerk, heeft de naam van de sporthal ook met het oude Griekenland te maken. De phoenix of feniks is een fabeldier in de Griekse mythologie. De Grieken geloofden dat de feniks in staat was steeds weer opnieuw uit zijn eigen as herboren te worden. Hij zal dan bovenin een boom van kruiden een nest maken en daarin verbranden. Door de geur van de kruiden zal hij opnieuw geboren worden.
Meer over de Zeustempel
Fronton westzijde, thema: Gevecht tussen de Lapithen en de Centauren.

In de Griekse mythologie, stamden de Lapithen af van Lapithes, een zoon van Apollo, en de woeste Centauren waren hun naaste buren. Lapithen en Centauren kregen het regelmatig met elkaar aan de stok, want zij betwistten elkaars grondgebied, totdat een vredesverdrag de burenruzie uiteindelijk kon beslechten. De vijandelijkheden laaiden echter in alle hevigheid weer op, toen de Lapithen de bruiloft van hun koning Pirithoüs gingen vieren. Voor de gelegenheid werden ook de Centauren uitgenodigd, maar door de wijn raakten ze oververhit: ze werden handtastelijk en vergrepen zich aan de Lapithenvrouwen (een ervan – witte rechthoek- komt voor op de panelen). De strijd die hierdoor ontstond eindigde in de totale vernietiging van de Centauren, dankzij de tussenkomst van Apollo (centraal figuur op de foto), die het opnam voor zijn verwanten (foto; bron Wikipedia).
Fronton oostzijde, thema: wagenrace

Het verbeeld de start van de legendarische wagenrace over de Peloponnesos, van Olympia naar Korinthe. Zeus (midden, zonder hoofd) heeft hier de rol van scheidsrechter. De torso van Zeus is afgebeeld op één van de panelen (foto; bron Wikipedia).